عَراق عَجم يا عراقِ ايران نام تاریخی ناحیهای در مرکز ایران است که از غرب به کوههای زاگرس، از شرق به کویر و از شمال به کوههای البرز منتهی میشود.
اصفهان، ری، اراک،قزوین و قم از شهرهای عمدهٔ این ناحیه بودهاند. و سبک عراقی در شعر فارسی منسوب به این ناحیه است. در کتاب اسناد نام خلیج فارس در مبحث نامهای سرزمین ایران آمدهاست که در دورههای تاریخی پیش از اسلام، ایران مرکزی را ایراکستان میگفتند، برخی نیز این منطقه را اَراک نامگذاری کردهاند و آن را کوچک شده واژه ایران میدانستند؛ به معنی ایران کوچک. جغرافی دانان مسلمان این کلمه را معرب نموده و ك را به ق تبدیل و آن را اَراق و عَراق ثبت کردند و دشتهای منطقه غرب زاگرس را که منطبق با سرزمین صاف (فلات) عراق (به غیر از کردستان) را عَراق عَرب نام نهادند که منطبق با منطقه بابیلون دوران باستان است. معنای عراق، زمین صاف، نزدیک دریا، ساحل رودخانه یا دریا و به گمانی برگرفته شده از واژه فارسی ايران است. سبک عراقی با روی کارآمدن سلجوقیان در خراسان آن روز و اتابکان در عراق و آذربایجان بهوجود آمد. در این زمان (سدهٔ ششم) بخشهایی از غرب ایران را نیز عراق میگفتند، امّا برای تمایز با بخش میانرودان، آنجا را عراق عرب و اینجا را عراق عجم مینامیدند. در این زمان گرانیگاه ادبی ایران به آذربایجان و عراق عجم منتقل شد. سبک عراقی به لحاظ تاریخی دوره مغولان و ایلخانان و تیموری را در بر میگیرد و از قرن هفتم تا قرن نهم ادامه دارد.زمانی که مغولان خراسان را به خاک و خون کشیدند دانشمندان و ادیبانی که جان به سلامت بردند ناگزیر به اصفهان، شیراز، بغداد و دیگر مناطقی که رفاه مادی و ذخایر معنوی آنها از غارت مغولان در امان مانده بود گریختند. در نتیجه انهدام بغداد، طبعاً، نفوذ عربی برافتاد و امیران محلی، خواه ترک یا ایرانی، همگی مروج زبان و ادب فارسی بودند. شعری که از ویرانههای خراسان مهاجرت کرد، در باختر، میهنی تازه یافت و «سبک عراقی» جلوهگاه آن گشت. سعدی، عراقی و حافظ از نمایندگان این سبک بهشمار میروند.
پ.ن: در تصوير ١ عراقِ ايران با رنگ زرد و در تصوير ٢ با رنگ نارنجى مشخص شده.