چغامیش شهری از دوران پیش از اختراع خط است و قدمت آن به حدود ۳۴ قرن پیش از میلاد میرسد.
چغامیش در #خوزستان را باید نخستین مرکز در ایران دانست که خط و کتاب، نخستین بار در آنجا ظاهر شدهاست. وجود چنین تپههای باستانی در چغامیش دزفول سبب شده که چغامیش را شهری از سپیده دم تاریخ بنامند.
در کاوشهایی که از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۶ توسط مؤسسه شرقی دانشگاه شیکاگو انجام گرفت، مُهری به دست آمد که یکی از سندهای مهم تاریخ تکامل موسیقی در تمدن انسان بهشمار میرود.این تصویر نخستین سندی است که بشر از موسیقی به شکل سازمان یافته دارد. دراین تصویر گروهی نوازنده نشان داده میشوند که در حقیقت نخستین شکل ارکسترهای امروزی را مجسم میکند. دراین تصویر چنگ بزرگی مشاهده میشود که در پشت سر آن نیمرخ نوازندهای در حال زانو زدن دیده میشود. فرد دیگری با دستهای باز در حال طبل زدن به چشم میخورد. نوازنده سوم دو آلت شاخ مانند در دست دارد که نشان میدهد نوازنده در حال نواختن ساز بادی است که احتمالاً بوق میباشد و آن دیگری که در دست دارد ظاهراً نواختنش متفاوت است. نفر چهارم خواننده را در حال آواز خواندن نشان میدهد که دستش را زیر گوشش نهاده، این حالت در آواز خوانی مصر باستان مشاهده میشود. این شیوه آواز خوانی هنوز در خاورمیانه متداول است؛ بنابراین در این تصویر ارکستری را مشاهده میکنیم که سازهای زهی، بادی و کوبهای را دربردارد و خواننده با آنها همکاری میکند. اما این ارکستر گوشهای از صحنه اصلی را نشان میدهد و نوازندگان به جز طبل زن همه به سمت راست چرخیدهاند. در برابر، مردی مشاهده میشود که روی بالشی نشسته و میزی در جلویش قرار دارد که روی آن خوراکیهای گوناگون چیده شدهاست و خدمتکار در حال پذیرایی از اوست.