به شطرنج خلاف این نطع خونریز
به هر خانه که شد دادش شه انگیز
"شهانگیز"که نظامی بهش اشاره میکنه همون کیشدادن به شاه در بازی شطرنجه. یعنی بیرون راندن شاه بوسیله رخ ، پیل یا مهره دیگه. نظامی در داستان خسرو و شیرین بارها به بازی شطرنج اشاره میکنه. یکی از ٧ گنج خسرو، شطرنج یاقوت و زمرد است.
عکسى که میبینین شطرنج نیشابوری (موزه متروپولیتن نیویورک) کشف شده در نیشابور (قرن ۱۲ میلادی)است. این مجموعه یکی از کهنترین و کاملترین مجموعههای موجود شطرنجه که شامل هفده مهره فیروزهای و پانزده مهره بنفش رنگ است. مهرهها لعاب داده شده ان. نظامی در قرن ٦ میزیسته.